Van begin 2008 tot en met de eerste maand van 2011 heeft Léon het Bordspellen blog bijgehouden. Hij is met zijn blog gestopt en heeft hem offline gehaald. Op zijn blog was een serie genaamd ‘Spel Advies’ verschenen waarin gastschrijvers van andere clubs en blogs aan de hand van een bepaald thema een advies geschreven hebben. Dit is een herpublicatie van aflevering 13 waaraan ik meegewerkt heb in de tijd dat ik de Spellenclub Eindhoven website beheerde. Alle afleveringen van ‘Spel Advies’ zijn ook terug te vinden op bordspelmania.eu.
Welkom bij aflevering 13 in de serie SpelAdvies.
Adviseur: Joran, van Spellenclub Eindhoven.
De uitdaging
Beste Joran, een jonge spellenclub in Noord-Brabant organiseert een inloop-speeldag. Ze willen vele dorpsgenoten warm maken voor moderne spellen en natuurlijk gelijk de club op de kaart zetten. Het is ook een mooie gelegenheid om de spellenkast van de club wat verder aan te vullen.
Nu is er tegenwoordig een groot aantal spellen waarbij het speelbord bestaat uit losse onderdelen die je op verschillende manieren kunt combineren. In het bijzonder waarbij het beginbord op die manier wordt opgebouwd. Hierdoor heeft het spel iedere keer een andere beginsituatie, waardoor de herspeelbaarheid wordt vergroot. Een klassiek voorbeeld van zo’n spel is de Kolonisten van Catan. De spellenclub wil dit soort moderne spellen als uitgangspunt nemen en ze vragen jou om advies.
1. Welk kort spelletje moet in elk geval op tafel klaarliggen?
Een spel dat je snel kan uitleggen en leuk is voor alle leeftijden, is Pinguïn. Op de doos staat vanaf 8 jaar, maar jongere kinderen kunnen dit spel ook makkelijk meedoen en na een aantal potjes worden ze er redelijk handig in.
Je begint het spel met het opbouwen van het speelveld door zeshoekige tegeltjes neer te leggen. Op elke tegel is een ijsschots afgebeeld waarop vissen liggen. Wanneer je aan de beurt bent laat je één van jouw pinguïns in een rechte lijn naar een andere ijsschots lopen, daarbij mag je niet door andere pinguïns heen of over gaten springen. De ijsschots waar je vandaan komt, haal je van het bord, waarbij het aantal afgebeelde vissen de verdiende punten zijn. Omdat de tegels weggenomen worden, blijven er steeds minder mogelijkheden over.
Het spel lijkt een beetje op ‘land veroveren’. Wat je probeert is gebieden voor jezelf te claimen door het af te sluiten van de andere spelers. Het is een leuk kort spelletje, wat je zonder problemen een aantal keer achter elkaar kan spelen. Een goed spel voor tussendoor.
2. Met welk gezellig spel kunnen bezoekers onder begeleiding vervolgens wat dieper afsteken?
Lang geleden werd het gebied dat tussen de Eufraat en de Tigris ligt Mesopotamië genoemd. In het gelijknamige spel leidt elke speler een Armeense stam door dit gebied. De stammen bouwen samen aan een tempel en het gaat erom wie als eerste vier keer heeft geofferd.
Eigenlijk past dit spel wat minder goed in het thema omdat het beginbord altijd volgens hetzelfde patroon wordt opgebouwd. Maar je kunt kiezen om met een andere opstelling te beginnen. In het midden ligt een tempel waar de spelers hun offers naartoe moeten brengen. Daar omheen worden zes tegels gelegd. Er zijn vier soorten tegels: bos, grasland, berg en vulkaan.
Tijdens je beurt mag je eerst met jouw stamleden in totaal vijf stappen doen. Bij het doen van de stappen mag je spullen van de tegels oppakken of neerleggen. Als je stapt op een plek waar nog geen tegel ligt, dan wordt er een nieuwe tegel gepakt van de trekstapel.
Na het lopen mogen er twee acties uitgevoerd worden. Als je bijvoorbeeld met een stamlid en een stuk hout op een grasland tegel staat mag je daar een hut van die stam plaatsen. Wanneer twee stamleden samen bij een hut staan, dan mag je er een nieuw stamlid bijplaatsen. Door met een stamlid en een steen op grasland te gaan staan kan je een cultusplaats bouwen. Deze heb je nodig om mana (toverkracht) te genereren. Die mana heb je vervolgens nodig om het offer bij de tempel te kunnen offeren.
Ik vind de regels en hoe het thema en spelconcept hierin is verwerkt heel goed gedaan. Het is hierdoor niet alleen maar een abstract spel, maar je kunt je er ook wat bij voorstellen. Zo vind ik de regel hoe je er extra stamleden bij krijgt heel sprekend. Of als je een grondstof of offer vervoert, dan leg je die boven op de pion, alsof die hem echt draagt. De stenen worden gerepresenteerd door echte kiezelsteentjes en het hout door kleine blanke houten balken. Dit is een spel met eenvoudige regels, dat toch tactisch inzicht vereist.
3. Een spel voor twee personen mag natuurlijk niet in de collectie ontbreken. Wat adviseer je?
Attika is een spel dat zeer geschikt is voor twee spelers. In dit spel proberen de spelers een zo groot mogelijke stadstaat te bouwen op het Griekse eiland Attika. Een stad bestaat uit wegen, een theater, torens, een stadion en nog veel meer. Maar de ruimte is beperkt en je moet toegang hebben tot grondstoffen om te kunnen bouwen.
Het bord van Attika bestaat uit veelhoekige tegels. Op een aantal van die vlakjes staan landschapsymbolen afgebeeld waar de grondstoffen gedolven worden die gebruikt kunnen worden voor het bouwen van de stad. Zo heb je heuvels, bossen en water. Aan het begin van het spel worden een aantal van deze tegels geplaatst en per speler een tempel, die samen het startbord vormen.
Tijdens zijn beurt kan de speler kiezen om: gebouwen te trekken van de gesloten stapel, verzamelde gebouwen te bouwen op het bord of een landschapskaart te trekken. Het goedkoopste is om je gebouwen aan bestaande gebouwen te bouwen, soms zelfs gratis. Je wint door met behulp van jouw stad twee tempels met elkaar te verbinden of door als eerste je stad helemaal af te bouwen.
Attika kan ook met meer spelers gespeeld worden. Het probleem met meer spelers is dat een zwakkere speler de overwinning kan weggeven. Dit gebeurt dan vaak doordat die niet op tijd een andere speler blokkeert bij het verbinden van twee tempels. Dit is ook waarom ik dit spel adviseer als een twee spelers spel, waarbij wanneer je verliest, je het aan jezelf te danken hebt.
4. De vaste clubbezoekers kunnen misschien ter inspiratie met een pittiger spel aan de gang?
Terwijl de koning in het heilige land is, vechten de edellieden hun grensconflicten uit. In Leeuwenhart probeer je zoveel mogelijk gebied te veroveren. Het lijkt moeilijker dan het is en met een goede uitleg kan je het zo spelen. Het bord bestaat uit dubbelzijdige tegels die willekeurig in een vierkant aan elkaar gelegd worden met daarop grasland, bos, mijnen en dorpen.
Je beurt bestaat uit een aantal fasen. Als eerste krijg je geld. Vervolgens mag je kiezen om een machtkaart te spelen of een machtkaart te verkopen aan de markt. Elke machtkaart geeft de keuze uit één of twee acties. Zo is er een actie waarmee je grenspalen mag plaatsen. Daarmee kan je een gebied omheinen en punten verdienen, bijvoorbeeld één punt voor een bos en drie punten wanneer je een dorp omheind.
Andere acties hebben te maken met het uitbreiden van een bestaand gebied, met de ridders en het sluiten van vriendschappen tussen gebieden. De ridders kunnen gebruikt worden om je eigen gebied te beschermen of die van je tegenstander aan te vallen. Als laatste stap van je beurt vul je de machtkaarten in je hand aan.
Ook het einde is een leuke fase van dit spel. Tegen het einde blijft er meestal een redelijk groot gebied over met daarin twee of drie kastelen. Dit gebied moet dus nog verdeeld worden. En vaak kan dan één speler bijna het hele gebied voordelig claimen door ergens een paar grenspalen te plaatsen. Wanneer je voornamelijk op je eigen gebieden concentreert en niet oplet wat de andere spelers doen, dan zal je daardoor waarschijnlijk verliezen.
5. Welk bordspel is onterecht vergeten geraakt en moeten ze echt nog tweedehands op de kop tikken?
In de tijd voordat ik een bordspelspeler was, zo rond 1996, heeft een vriend mij Roborally geïntroduceerd. Ik was er meteen helemaal weg van en heb het regelmatig gespeeld. Ik denk dat dit spel nog steeds te koop is, maar het is zeker een ‘gouden oude’. Ik speel dit spel nu nog steeds af en toe, en als iemand zegt dat hij het niet kent of nog nooit gespeeld heeft, dan zal ik er voor zorgen dat daar snel verandering in komt.
Roborally speelt zich af in een fabriek, waarbij een aantal robots zo snel mogelijk een vastgesteld parcours moet afleggen. Voordat het spel begint bouwen de spelers samen de fabriek door een aantal vierkante borden te plaatsen. Op die borden staan dingen zoals lopende banden, lasers, valkuilen, draaischijven en reparatievakjes. Het parcours wordt uitgezet door genummerde vlaggetjes op de borden te plaatsen. De eerste speler van wie zijn robot alle vlaggen in volgorde aangeraakt heeft, is de winnaar.
De lol van dit spel is hoe je jouw robot moet besturen. Alle spelers krijgen programmeerkaarten. Op de programmeerkaarten staan dingen zoals: één stap vooruit, draai een slag naar rechts, doe een stap terug, ga drie stappen vooruit, enz. Wanneer iedereen zijn programma van vijf kaarten heeft bepaald, dan wordt tegelijkertijd de eerste kaart omgedraaid en de robot moet dan doen wat er op die kaart staat. En daarna wordt de tweede kaart omgedraaid, enzovoorts.
Dit zou allemaal niet zo moeilijk zijn als er niet ook allemaal bewegende onderdelen op het bord zouden staan. Zo kan je bijvoorbeeld een stap vooruit doen en op een lopende band terecht komen die de robot dan naar links draait. Als je daar niet goed rekening mee gehouden hebt – wat nogal eens voorkomt – dan kan je met de volgende stap per ongeluk jouw robot in een afgrond storten. Dit geeft hele leuke situaties.
Joran, dank je wel voor je advies. Die spellendag wordt vast een succes! Tenslotte vraag ik ook jou de bekende slotvraag. Stel: je hebt tijd, geld en spelmakkers genoeg. Hoe ziet jouw ideale speelavond er dan uit, los van dit thema?
Ik moet dan eens goed bij mezelf te raden gaan wat een geslaagde spelavond maakt. Ik denk dat één belangrijk punt is dat er spellen gespeeld moeten worden die ik al goed ken. Het is natuurlijk leuk om nieuwe spellen en nieuwe regels te leren, maar het leren van een nieuw spel is wezenlijk iets anders dan het spelen van een bekend spel.
Het volgende punt is dat je dan zo’n spel speelt met mensen die het spel ook goed kennen. Een spel uitleggen vind ik ook leuk om te doen, maar ik probeer nu te bepalen hoe mijn ideale speelavond eruit ziet. Als de anders spelers een spel ook goed kennen, dan ga je een spel pas echt spelen. Iets anders wat ik graag zou zien is een rustige speelomgeving met een hapje en een drankje. Het aantal andere spelers dat aanwezig is maakt me niet zoveel uit, maar een aantal andere groepjes maakt het wel zo gezellig.
Nu heb ik een rustige ontspannende omgeving, dan moet ik nu nog bepalen welke spellen er gespeeld gaan worden. Ik denk dat ik zou beginnen met één of twee potjes Dominion. Daarna zou ik één of twee zwaardere spellen willen spelen zoals Goa, Caylus, Pandemie of Hoogspanning (Funkenschlag). Of misschien wel een heel groot spel zoalsWar of the Ring of Descent: Journeys in the Dark.
Als afsluiting nog een paar lichte spelletjes waar ik niet bij na hoef te denken zoals Fluxx, Trans America, Regenwormen of Boom-O.
Als ik er zo over nadenk zou ik ook wel een keer een hele avond Battlelore of Space Alert willen spelen.
Meer over de spellenclub: www.spellenclubeindhoven.nl
Afbeeldingen: Ann De Haes, Antti Puranen, Gábor Béla Farkas, Blake Phillips, Chris Norwood, Henk Rolleman